Το
σημερινό Doodle της Google είναι αφιερωμένο στον εθνικό μας ποιητή Διονύσιο
Σολωμό, ο οποίος γεννήθηκε σαν σήμερα, στις 8 Απριλίου του 1798 στη Ζάκυνθο.
Ο Διονύσιος Σολωμός ήταν περισσότερο γνωστός για τη συγγραφή
του ποιήματος Ύμνος εις την Ελευθερίαν, οι πρώτες δύο στροφές του οποίου έγιναν
ο εθνικός ύμνος των Ελλήνων. Κεντρικό πρόσωπο της Επτανησιακής σχολής, ο
Διονύσιος Σολωμός θεωρήθηκε και θεωρείται ο εθνικός ποιητής των Ελλήνων, όχι
μόνο γιατί έγραψε τον Εθνικό Ύμνο, αλλά και γιατί αξιοποίησε την προγενέστερη
ποιητική παράδοση (κρητική λογοτεχνία, Δημοτικό τραγούδι ) και ήταν ο πρώτος
που καλλιέργησε συστηματικά τη δημοτική γλώσσα και άνοιξε τον δρόμο για τη
χρήση της στη λογοτεχνία.
Μέσα
από το Doodle, η εικόνα μας παραπέμπει στο αφηγηματικό ποίημα του Διονυσίου
Σολωμού με τίτλο «Ο Κρητικός», το οποίο γράφτηκε την περίοδο 1833-1834
Ποίημα
της ωριμότητας του ποιητή με το οποίο "η ελληνική ποίηση μπαίνει
θριαμβευτικά στον πνευματικό χώρο της Ευρώπης και παίρνει τη θέση της πλάι στα
υψηλότερα υποδείγματα της ευρωπαϊκής ποίησης", όπως είχε αναφέρει ο
φιλόλογος, κριτικός και ιστορικός της νεοελληνικής λογοτεχνίας, Κωνσταντίνος
Δημαράς.
«Ο
Κρητικός» συνδυάζει το επικό, το δραματικό και το λυρικό στοιχείο. Θεωρείται,
σύμφωνα και με τον πανεπιστημιακό Λίνο Πολίτη, «σταθμός στην ποιητική πορεία
του Σολωμού, το πρώτο από τα μεγάλα έργα της εντελώς ώριμης περιόδου του» και
«ποίημα-κλειδί, που ανοίγει και μας οδηγεί προς τα ώριμα πνευματικά πεδία του,
αλλά πριν από όλα μας εισάγει στη δική του αυτοδύναμη περιοχή».
Πρώτη
φορά το ποιητικό αυτό έργο εκδόθηκε από τον Ιάκωβο Πολυλά το 1859 (έκδοση των Ευρισκομένων).
Οι
στίχοι είναι ιαμβικοί δεκαπεντασύλλαβοι με ζευγαρωτή ομοιοκαταληξία, όπως
ακριβώς οι στίχοι του Ερωτόκριτου, ενώ επίσης παρατηρείται τομή στην 8η συλλαβή
κάθε στίχου, χωρίζοντας τους σε δύο ημιστίχια. Το ποίημα δεν είναι οργανωμένο
σε στροφές. Αξίζει να γίνει αναφορά στις πολλές συνιζήσεις που δένουν ηχητικά
τους στίχους και τελικά το ποίημα, αλλά και στο "φαινόμενο της
συναισθησίας". Το ποίημα τέλος να σημειωθεί δεν τιτλοφορήθηκε από τον ίδιο
τον ποιητή, όπως και Η Γυναίκα της Ζάκυθος.
Το
ποίημα πραγματεύεται την περιπέτεια ενός ναυαγού (που δεν κατονομάζεται) από
την Κρήτη, απ' όπου έχει
αναγκασθεί να φύγει ύστερα από την καταστολή της επανάστασης και τις διώξεις
των Τούρκων το 1823-1824. Το πλοίο βυθίζεται και ο Κρητικός
βρίσκεται στη θάλασσα, προσπαθώντας μάλιστα να σώσει την αγαπημένη του από τα
άγρια κύματα, την οποία και κρατά στο ένα του χέρι. Από εκείνο το σημείο
ξεκινάει η αφήγηση με την τεχνική in medias res, απ' το μέσο δηλαδή
της υπόθεσης.
Ο
ήρωας-ναυαγός στην πορεία, σε ένα άνοιγμα του χωροχρόνου, βιώνει με ρεαλισμό
δοσμένα φανταστικά επεισόδια. Ακούει την σάλπιγγα, τινάζει τα σάβανα και τρέχει
για να συναντήσει την αγαπημένη του· συναντά άλλους νεκραναστημένους και τους
ρωτά για εκείνην. Ομολογεί την αιώνια αγάπη και τη θέλησή του να κριθεί μαζί
της. Πληροφορείται πως και εκείνη τον αναζητά, με ανυπομονησία μάλιστα, ενώ ο
κόσμος καίγεται ολόγυρα τους. Τα επεισόδια αυτά, να σημειωθεί δεν δίνονται από
τον ποιητή συνειδητά ως προϊόντα παραισθήσεων, ούτε ως παράγωγα παράκρουσης,
έτσι ώστε η λογική τάξη και η συνοχή του κόσμου να διασαλεύται αλλά και να
αμφισβητείται.
Το
ποίημα βέβαια είναι εμπνευσμένο από
τους αγώνες των Κρητικών για ανεξαρτησία κατά την
περίοδο 1823-1824, τις κακουχίες των προσφύγων, καθώς και από την απώτερη
καταγωγή του ίδιου αφού η οικογένεια του Σολωμού (Πέτρος και Νικόλαος Σολωμός)
είχε καταφύγει στη Ζάκυνθο το 1669 προκειμένου να γλιτώσει
από τις διώξεις των Τούρκων. Ειδικότερα, στο χρονικό επίπεδο της αφήγησης, οι
Τούρκοι είχαν πετύχει την κατάληψη της Μεσαράς και
των Σφακίων (23-24). Ως επακόλουθο πολλές
χιλιάδες Χριστιανών από τη νότια και δυτική Κρήτη κατέφυγαν με πλοία
προς τα Κύθηρα, τα Αντικύθηρα και την Δυτική
Πελοπόννησο και τα Επτάνησα.
ΠΗΓΕΣ
1. http://www.newsbomb.gr/technologia/story/429425/google-o-kritikos---216-hronia-apo-ti-gennisi-toy-dionysioy-solomoy#ixzz2yHOnlt7Y
2. http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9F_%CE%9A%CF%81%CE%B7%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82
3. http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%BF%CE%BD%CF%8D%CF%83%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%A3%CE%BF%CE%BB%CF%89%CE%BC%CF%8C%CF%82
